Gıda Takviyelerinin Önemi Nedir? Sağlımıza Etkisi Nedir?

Sağlık uzmanları, genel olarak vitaminler, mineraller ve antioksidanlar gibi çeşitli besin maddeleri için ana kaynağın beslenme olması gerektiğini savunur. Fakat yeterli miktarda besin alınamadığı ya da çeşitli sağlık koşulları nedeniyle besin maddesi emilimlerinin yeterli olmadığı durumlarda gıda takviyelerine ihtiyaç duyulur.

gida-takviyesi-nedir

Gıda takviyeleri çeşitli besin maddeleri yönünden zengin, toplam besin maddesi alımını artırarak beslenmeyi desteklemek için kullanılan bir diyet bileşeni olarak tanımlanır. Günümüzde, pek çok kişi yaygın olarak gıda takviyesi kullanmaktadır.

İlaçların aksine, gıda takviyeleri hastalıkları tedavi etmek, teşhis etmek, önlemek veya iyileştirmek için tasarlanmamıştır. Bu, takviyelerin “ağrıyı azaltır” veya “kalp hastalığını iyileştirir” gibi iddialarda bulunmaması gerektiği anlamına gelir. Bu tip ibareler, yalnızca ilaçlar için yasal olarak kullanılabilir.

Gıda takviyeleri; vitaminler, mineraller, tıbbi bitkiler, amino asitler ve enzimler gibi bileşenleri içerir. Tablet, kapsül, jel, toz veya sıvı gibi farklı formlarda olabilir.

Gıda Takviyeleri Neden Önemli?

Gıda takviyeleri, çeşitli açılardan sağlık için faydalı olabilir. Kimi takviyeler, vücudun tüm işlevlerini sorunsuz yerine getirebilmesi için ihtiyaç duyduğu hayati besin maddelerinden yeterince aldığınızdan emin olmanıza yardımcı olabilir. Kimi takviyeler ise çeşitli hastalıklara yakalanma riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak takviyeler, sağlıklı bir beslenme için gerekli olan gıda öğünlerinin yerini almamalıdır. Bu nedenle, uzmanlar çeşitli ve dengeli beslenmenin önemini özellikle vurgular.

gıda-takviyesi-neden-önemli

Yeterli miktarda besin maddesi alınamadığı durumlarda, gıda takviyeleri ile eksiklikleri gidermek sağlık için büyük önem taşır. Fakat hangi gıda takviyesinin sizin için doğru olduğunu belirlerken göz önünde bulundurmanız gereken birkaç faktör vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

  • Kişisel ihtiyaçlar: Gıda takviyesi, sağlık hedefleri göz önünde bulundurularak, kişinin özel ihtiyaçlarına yönelik takviyeler olmalıdır. Örneğin, kimi takviyeler özellikle sporcular için bileşenler sunarken, diğerleri çocukların, gençlerin veya hamilelerin ihtiyaçlarını karşılamaya odaklanır.
  • Kalite: İdeal olarak, takviyelerin güvenilirliği, etkisi ve saflığı önemlidir. Bu nedenle, bu kriterleri sunan, üçüncü taraflarca test edilmiş veya onaylanmış gıda takviyeleri seçilmelidir.
  • Diyet kısıtlamaları veya gıda alerjileri: Birçok gıda takviyesi, kimi sağlık koşulları ve beslenme tercihleri için önemli olan vegan, glütensiz, helal veya koşer gibi sertifikalara sahiptir.

Gıda Takviyeleri Kullanılmalı mı?

Kişi, beslenme ihtiyaçlarını yalnızca diyet yoluyla karşılayamıyorsa ya da çeşitli sağlık koşullarına sahipse, gıda takviyeleri kullanmak gerekli besin maddelerini almanın uygun ve etkili bir yolu olabilir. Dünya genelinde en çok görülen besin eksiklikleri demir, iyot, D vitamini, B12 vitamini, kalsiyum, A vitamini, magnezyum eksiklikleridir. Kimi besin eksiklikleri çeşitli semptomlarla kendini gösterirken, kimi eksiklikler ise çok fazla belirti göstermez. Bu nedenle, kişinin bir uzman kontrolünde düzenli olarak testler yaptırması ve gıda eksikliklerin tespit edilmesi önerilir. Kişide eğer çeşitli besin eksiklikleri varsa, bunlar gıda takviyesi formunda vücuda alınabilir.

gıda-takviyeleri-neden-kullanilir

İdeal olarak, tarafsız bir laboratuvar tarafından kapsamlı testlerden geçen ve yüksek kaliteli malzemelerden elde edilen bir gıda takviyesi seçmek önemlidir. Bunu yaparak, saf ve etkili bir takviye aldığınızdan ve vücudunuzun bu takviyeyi verimli bir şekilde kullanabileceğin emin olabilirsiniz.

En Çok Kullanılan Gıda Takviyeleri Nelerdir?

Dünya çapındaki istatistiklere göre, gıda takviyeleri arasında multi-vitamin ve multi-mineral takviyelerinin en çok kullanılanlar olduğu görülüyor. Dünya nüfusunun en çok kullandığı gıda takviyeleri şöyle sıralanıyor:

en-cok-kullanilan-gida-takviyeleri
  • Multi-vitamin takviyeleri
  • D vitamini takviyesi
  • C vitamini takviyesi
  • Protein takviyesi
  • Kalsiyum takviyesi
  • B vitamini takviyesi veya B vitamini kompleksi
  • Omega-3 yağ asitleri
  • Yeşil çay
  • Magnezyum takviyesi
  • Probiyotikler
  • Demir takviyesi
  • E vitamini takviyesi
  • Kurkumin

Gıda Takviyesi Nedir, Ne İşe Yarar?

Gıda takviyeleri; vitaminler, mineraller, tıbbi ve aromatik bitkiler, amino asitler, enzimler, probiyotikler, antioksidanlar veya diğer besin maddeleri içeren ürünlerdir. Kapsül, tentür, toz ve sıvı da dahil olmak üzere çok sayıda formda bulunan gıda takviyeleri, genellikle fiziksel veya zihinsel sağlığı güçlendirmenin kolay ve etkili bir yolu olarak görülmektedir.

gıda-takviyesi-nedir

Gıda takviyeleri, sağlık için gerekli ve önemli vitamin, mineral ve diğer besin maddelerinin yeterli miktarda alımını sağlamak için kullanılır. Bilimsel araştırmalar, birçok insanın belirli besin maddelerini optimal düzeyde almadığını ve belirli vitamin ve minerallerdeki eksikliklerin bazı toplumlarda daha yaygın olduğunu göstermektedir.

İstatistiksel çalışmalar, yetişkinlerin % 45’inin A vitamini, % 15’inin çinko, % 46’sının C vitamini, % 84’ünün E vitamini ve % 95’inin ise bağışıklık sistemi sağlığı için kritik olan D vitamini alımının yetersiz olduğunu gösteriyor. Ayrıca, yukarıdaki besin maddelerine ek olarak kalsiyum, potasyum, kolin, magnezyum, demir ve B12 vitamini eksikliklerinin de sık görüldüğü bilinmektedir. Uzmanlar, bu nedenle gıda takviyelerinin bu besin eksikliklerini gidermeye yardımcı olduğu görüşündedir.

Gıda Takviyesi İlaç Mıdır?

Gıda takviyeleri ilaç değildir ve belirli tıbbi durumların tedavisinde kullanılmaz. Ancak kişinin belirli besin maddeleri yönünden eksik olduğu durumlarda, bu eksiklikleri tamamlamak için takviye olarak kullanılmaktadırlar. Kişinin beslenme yoluyla vitamin ve mineral alma konusunda yetersiz kaldığı durumlarda bir uzmanla görüşmesi ve gereken testlerin yapılması sonucunda kişinin ihtiyaç duyduğu takviye maddesi ve uygun dozun belirlenmesi tavsiye edilmektedir.

gıda-takviyesi-ne-ise-yarar

Gıda Takviyesi Zararlı Mıdır?

Gıda takviyeleri zararlı değildir. Aksine, belirli besin eksiklerinin, bağışıklık sistemini zayıflattığı ve birçok sağlık sorunu ile yakından ilişkili olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, gıda takviyeleri birçok durumda faydalıdır. Fakat birçok multi-vitamin takviyesinin, normal beslenme şartlarında kullanıldığında kimi besin maddeleri açısından aşırı tüketim potansiyeli yarattığı bilinmektedir. Bu nedenle, çoğu vitamin ve minerali yüksek dozlarda içeren çoklu gıda takviyeleri yerine, yetersizlikleri ve eksiklikleri önlemek için hedefe yönelik gıda besin takviyelerinin kullanılması önerilmektedir.

Gıda Takviyesi Neden Kullanılır?

Gıda takviyeleri, kişi belirli besin maddelerini yeterince alamadığında ve kan değerlerinde eksiklik görüldüğünde kullanılır. Bu durum, sağlıksız beslenme düzenleri, gıda çeşitliliği eksikliği ve sağlıklı gıdalara erişim eksikliği gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Bununla birlikte, aşağıdaki nüfus gruplarının gıda takviyelerinden yararlanması önerilmektedir:

gıda-takviyeleri-neden-kullanilir
  • Çocuklar ve gençler
  • Kısıtlayıcı beslenme programı takip eden insanlar
  • Hamile ve emziren kadınlar
  • Yalnızca veya kısmen anne sütü ile beslenen bebekler
  • İleri yaştaki yetişkinler
  • Belirli tıbbi durumları ve sağlık sorunları olan kişiler
  • Taze ve sağlıklı yiyeceklere erişimi olmayanlar
  • Teşhis edilmiş beslenme yetersizliği olan yetişkinler veya çocuklar
  • Besin emilim bozukluğuna neden olan koşullara sahip bireyler
  • Gastrik (mide) bypass ameliyatı geçiren kişiler
  • Kimi veganlar ve vejetaryenler

Örneğin, hamile ve emziren kadınların B12, kolin, folat, kalsiyum, demir ve D vitamini de dahil olmak üzere birçok besine daha fazla ihtiyaçları vardır. Hamilelik ve emzirme öncesinde, sırasında ve sonrasında doğum öncesi gıda takviyeleri almaları önerilmektedir.

Ayrıca yaşlı yetişkin popülasyonların, sağlığı önemli ölçüde etkileyen B12 ve D vitamini gibi besin maddeleri yönünden eksiklik gösterme olasılıkları daha yüksektir. Bu nedenle uzmanlar, yaşlı yetişkinlerin eksiklikler için düzenli olarak kan testi yaptırmalarını ve buna göre gerekli görülen gıda takviyelerini kullanmalarını tavsiye etmektedir.

gıda-takviyeleri-zararli-midir

Bütün bunların yanı sıra; otoimmün hastalıklara, anemi ve kanser gibi rahatsızlıklara sahip olan ve ayrıca yetersiz beslenen veya kısıtlayıcı beslenme programı uygulayan kişilerin de gıda eksikliklerini önlemek için genellikle takviyelere başvurduğu bilinmektedir.

Gıda Takviyeleri Aslında Ortomoleküler Tıp Kaynaklıdır

“Ortomoleküler tıp, OM” (Orto = doğru, iyi) kavramı ilk kez iki kez Nobel Ödülü alan 1968 Amerikalı bilim adamı Linus Pauling tarafından kullanılmıştır.

Prof. Pauling Ortomoleküler tıbbın tarifini şöyle yapmıştır:

„Ortomoleküler tıp (terapi) normalde vücutta bulunan ve sağlık için gerekli olan maddelerin konsantrasyonunun değişiminden kaynaklı olarak hastalıkların tedavisi ve sağlığın iyi bir şekilde korunmasıdır.‘‘

Ortomoleküler Tıpta Etkin Maddeler

Ortomoleküler tıbbın terapötik enstrümanları amino asitler, serbest yağ asitleri, vitaminler, mineraller, eser elementler ve sekonder bitkisel maddeler (sekonder metabolitler)’dir.Oluşmuş noksanlığı gidermek için hedefe yönelik olarak kullanılan (sıklıkla da yüksek doz) ve etkisini bu yönde gösteren gıda takviyeleri, beslenme bilimininde “biyomoleküller”, ortomoleküler tıpta ise ‘etkin maddeler‘‘ olarak bilinmektedir.

Ortomoleküler Tıbbın Ana Kuralları

  1. Ortomoleküler tıpta ana kural temelde, makro moleküler maddelerin, mineral malzemenin yoksunluklarının düzenlenmesidir.
  2. Noksanlıkların giderilmesi için, kim gıda takviyeleri kullanıyorsa sabırlı olması gerekir. Mineral noksanlıkları oluşması sıklıkla aylar, hatta yıllar sürer. Noksanlığın yoğunluğu ve durumuna göre noksanlıklar bir kaç gün içinde dengelenmeye başladığını göstermeye başlar ve 4-6 hafta içinde iyi sonuçlar verir. Sinir sisteminin rejenerasyonu için 6 ay – 1 sene gibi bir zamana ihtiyaç vardır. Bu da bize sinir sisteminin çok yavaş çalıştığını gösterir.
  3. Gıda takviyesi kompleksleri çoğunlukla kombine olarak kullanılmaları tek başına kullanılmalarından daha efektif. Metabolizma farklı biyokimyasal reaksiyonların iç içe girift bir şekilde ağ oluşturmasıdır. Burada herbir reaksiyon adımı spesifik bir enzim tarafından yönetilir. Her enzim ‚”kendi” vitamini, eser elementi veya etkin minerali tarafından yönetilir. Bu durum bir komplekstir ve tek tek kullanım yerine kombinasyon uygundur.
  4. Çok olan çok yardımcı olmaz. Uzun yıllarıdır, mikrobesinlerin tek ve yüksek doz kullanımı ‚‘farmakolojik‘‘ olarak etkili olduğu düşünülmekteydi. Ama bu artık sorun teşkil etmekte olduğu görülmüştür. İzole mikro besinlerin karşılıklı yüksek dozda kullanımında dezavantajları olduğu gibi, Beta-Karoten veya Vitamin E.

Kullanım dozu ve süresi için tavsiyeler

Genel bir kural olarak ürünlerin üç aylık bir dönem kullanımı tavsiye edilir.

Bu zaman zarfında vücudun % 20 lik bir ihtiyacını karşılayabilmek için Magnezyum noksanlığını günlük takviye ile giderebilmek için yaklaşık 350 mg (günlük gerekli miktar) ile desteklemek gerekir.

Ayırt edilebilmesi için miktar karşılaştırması (Ca, Mg, K) element – ve eser elementler (Fe, Cu, Mn, Cr vs.) olarak, onların güncel gerekli ihtiyaç miktarını 100 mg aşması veya farkı, hiç bir zaman biyolojik değeri göstermez.

Örneğin günlük krom ihtiyacı 200 mcg olarak aşılsa bile 200 gr şekeri metabolize etmek için organizmanın ne kadarını kullanıp kullanamayacağı durumunu ve kaç milyon kez miktar karbonhidrat ve şekere denk gelebileceğini bilemeyiz.

Her bir gıda maddesinin vücutta kendine has temel görevleri vardır ve bu görevler başka bir madde ile yerine getirilmez.