Demir eksikliği anemisi en yaygın anemi türüdür ve vücutta demir eksikliği durumunda ortaya çıkar. Vücudun hemoglobin üretmek için demire ihtiyacı vardır. Demir, oksijenin taşınmasında hayati rol oynayan bir mineraldir. Özel bir protein türü olan hemoglobinin yapısında bulunur ve kırmızı kan hücrelerinin akciğerlerden vücudun diğer dokularına oksijen taşımasına yardımcı olur. Kandaki hemoglobin seviyesi yeterli olmadığında, vücudun diğer kısımlarına ihtiyaç duyulan oksijen taşınamaz.

Demir eksikliği anemisi çok yaygın bir durum olsa da, birçok insan bunun farkında değildir. Kadınlarda demir eksikliği anemisinin en yaygın nedeni, ağır adet kanaması veya hamilelik nedeniyle artmış demir ihtiyacının karşılanamamasıdır. Kötü beslenme veya vücudun demir emilimini etkileyen bazı bağırsak hastalıkları da demir eksikliği anemisine neden olabilir.

Demir, tüketilen gıdalarda doğal olarak bulunur ve iki ana formu vardır; “heme” ve “non-heme”. “Heme” formundaki demir daha çok kümes hayvanları, balık ve dana eti gibi hayvansal proteinlerden gelir. Diğer yandan, “non-heme” demir ise baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler ve kuru yemişler de dahil olmak üzere bitki kaynaklarından gelir. “Heme” formundaki demir, vücut tarafından kolayca emilir ve hayvansal ürünler içeren diyetlerde % 14 ila 18 oranında emilim sunar. Genellikle, vejetaryen diyetlerdeki demir kaynağı olan “non-heme” demirin emilimi ise yaklaşık olarak % 5 ila 12 arasındadır.

Anemi yaygın bir rahatsızlıktır ve her yaştan ve etnik gruptan, hem erkek hem de kadınlarda ortaya çıkabilir. Fakat bazı gruplar, diğerlerinden daha fazla demir eksikliği anemisi riski altındadır:

• Doğurganlık çağındaki kadınlar
• Hamile kadınlar
• Yetersiz beslenen insanlar
• Sık sık kan bağışlayan insanlar
• Bebekler ve çocuklar, özellikle erken doğanlar
• Vejetaryenler

Demir Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Demir eksikliği anemisinin belirtileri ilk başta çok hafif olabilir ve kişi onları fark etmeyebilir. Amerikan Hematoloji Derneği’ne (ASH) göre, çoğu insan rutin bir kan testi yaptırana kadar anemisi olduğunu fark etmez.

Orta ve şiddetli demir eksikliği anemisinin belirtileri şunlardır:

• Genel yorgunluk
• Zayıflık
• Ciltte soluk renk
• Nefes darlığı
• Baş dönmesi
• Bacaklarda karıncalanma ve uyuşma
• Dilde şişme veya ağrı
• El ve ayaklarda soğukluk
• Kalp atışının hızlı veya düzensiz olması
• Tırnakların kolay kırılması
• Baş ağrısı

Demir Eksikliği Nelere Sebep Olur?

Çoğu demir eksikliği anemisi vakası hafif seyreder, komplikasyonlara neden olmaz ve kolayca tedavi edilebilir. Ancak anemi veya demir eksikliği tedavi edilmezse başka sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Hızlı veya düzensiz kalp atışı: Kişi anemiye sahipse, düşük oksijen miktarını telafi etmek için kalp daha fazla kan pompalamak zorunda kalır. Bu da, kalp atışında düzensizliklere neden olabilir. Şiddetli vakalarda ise kalp yetmezliğine veya kalp büyümesine yol açabilir.

• Hamilelik komplikasyonları: Ağır demir eksikliği vakalarında, erken doğum veya düşük doğum ağırlığı gibi sorunlar görülebilir. Çoğu hamile kadın, bu nedenle doğum öncesi hazırlık olarak demir takviyesi alır.

• Bebeklerde ve çocuklarda gelişim bozukluğu: Önemli seviyede demir eksikliği olan bebekler ve çocuklar, büyüme ve gelişmede gecikme yaşayabilirler. Ayrıca enfeksiyonlara daha yatkın olabilirler.

Demir Eksikliğinin Tedavisi Nedir?

Demir eksikliği anemisinden korunmak için demir yönünden zengin gıdaların tüketilmesi ve demir takviyesi alınması gerekir. Ayrıca, demir takviyesi ve demir açısından zengin yiyeceklerin yanında ne yediğiniz de önemlidir. Demiri C vitamini açısından zengin gıdalarla birlikte tüketmek demirin vücuttaki emilimini artırır.

C vitaminin aksine, kalsiyum ise demirin emilimini engeller. Demir takviyesiyle ve yüksek seviyede demir içeren besinlerle birlikte kalsiyum açısından zengin gıdalar tüketmek vücudun demir emilimini engeller. Bu nedenle, takviyelerin ve kalsiyum açısından zengin gıdaların demir ile birlikte tüketilmemesi önerilir.