Potasyum, tükettiğimiz gıdalarda bulunan bir mineral ve aynı zamanda bir elektrolittir. Vücudumuzdaki temel yaşamsal faaliyetler için gereklidir. Bu nedenle, potasyum açısından zengin yiyecek ve içecekleri dengeli bir şekilde tüketmek önemlidir.

Potasyum açısından zengin gıdalar şöyle sıralanabilir:

• Kayısı, muz, kivi, portakal ve ananas gibi meyveler
• Koyu yeşil yapraklı sebzeler, havuç ve patates gibi kök sebzeler
• Yağsız et ve et ürünleri
• Kepekli tahıllar
• Baklagiller ve kuruyemişler

Birçok insan, dengeli bir beslenme programı uygulayarak yeterli seviyede potasyum alabilir. Düşük potasyum seviyeleri için doktorunuz potasyum takviyesi önerebilir.

Potasyum Nedir, Ne İşe Yarar?

Potasyum insan vücudunda en çok miktarda bulunan üçüncü mineraldir. Vücuttaki sıvının dengelenmesine ve düzenlenmesine, sinir sinyallerinin iletimine ve kas kasılmalarının düzenlemesine yardımcı olur.

İnsan vücudundaki potasyumun yaklaşık olarak % 98’i hücrelerde bulunur. Bunun % 80’i kas hücrelerinde bulunurken, diğer % 20’si kemiklerde, karaciğerde ve kırmızı kan hücrelerinde bulunur.

Potasyum, vücudun içine girdikten sonra bir elektrolit görevi görür. Elektrolitler, su içindeyken, elektriği iletme yeteneğine sahip pozitif veya negatif iyonlardır. Potasyum iyonları pozitif yük taşır.

Elektrolitler, vücuttaki şu işlevlerde rol alırlar:

• Tansiyon regülasyonu
• Normal su dengesi
• Kas kasılmaları
• Sinir uyarılmaları
• Sindirim
• Kalp ritmi
• pH dengesi (asitlik ve alkalilik oranı)

Bu görevleri nedeniyle, vücuttaki düşük veya yüksek miktardaki potasyum seviyeleri birçok önemli işlevi doğrudan etkileyebilir.

Potasyumun sağlık açısından faydaları şöyle sıralanabilir:

• Potasyum açısından zengin bir diyet, vücudun fazla sodyumu atmasına yardımcı olarak kan basıncını düşürebilir.
• Bilimsel çalışmalar, potasyum açısından zengin bir diyet tüketmenin felç ve inme riskini önlemeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
• 128.644 katılımcıyı içeren 33 çalışmanın analizinde, en fazla potasyum tüketenlerin, en az tüketenlere göre felç riskinin % 24 daha düşük olduğu gözlenmiştir.
• 994 sağlıklı menopoz öncesi kadın üzerinde yapılan bir çalışmada, en fazla potasyum tüketenlerin bel ve kalça kemiklerinde daha fazla kemik kütlesine sahip olduğu ortaya çıkmıştır.
• 45.619 erkek üzerinde yapılan dört yıllık bir çalışmada, günlük olarak en fazla potasyum tüketenlerin böbrek taşı riskinin % 51 oranında daha düşük olduğu görülmüştür.
• Benzer şekilde, 91.731 kadın üzerinde yapılan 12 yıllık bir çalışmada, günlük olarak en fazla potasyum tüketenlerin böbrek taşı riskinin % 35 oranında daha düşük olduğu bulunmuştur.
• Araştırmalar, yüksek potasyum alımının idrar üretimini artırarak ve sodyum seviyelerini azaltarak vücudun su tutmasını azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.

Potasyum Yüksek Olursa Ne Olur?

Vücuttaki potasyum seviyelerinin çok yüksek olması hiperkalemiye (hiperpotasemi) neden olur. Çok fazla potasyumun en belirgin belirtisi anormal kalp atışı, yani aritmidir. Yüksek potasyum seviyeleri için risk faktörleri şunlardır:

• Çok fazla potasyum takviyesi almak
• Böbrek hastalığı
• Uzun süreli egzersiz
• Potasyum koruyucu diüretik ilaç kullanımı
• Kemoterapi
• Diyabet
• Şiddetli yanıklar

Potasyum Eksikliği Nelere Yol Açar?

Diyette potasyum eksikliği ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunların başında hipokalemi gelir. Hipokalemi, kandaki potasyum seviyesinin düşmesiyle ortaya çıkan ve kalp sağlığını olumsuz etkileyen bir hastalıktır.

Bazı koşullar potasyum eksikliklerine veya hipokalemiye neden olabilir. Bunların arasında aşağıdakiler yer alır:

• Böbrek hastalığı
• Diüretik ilaçların aşırı kullanımı
• Aşırı terleme, ishal veya kusma
• Magnezyum eksikliği
• Karbenisilin ve penisilin gibi antibiyotiklerin kullanımı

Hipokaleminin semptomları, potasyum eksikliğinin ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Potasyumda geçici bir azalma herhangi bir semptoma neden olmayabilir. Örneğin, zorlu bir antrenman ve sıvı kaybıyla gelişen hafif hipokalemi, herhangi bir eksiklik belirtisi görülmeden diyet ve sıvı alımıyla normale dönebilir. Bununla birlikte, ciddi potasyum eksiklikleri hayati tehlike oluşturabilir.

Potasyum eksikliğinin belirtileri şunlardır:

• Aşırı yorgunluk
• Kas spazmları, güçsüzlük veya kramplar
• Düzensiz kalp atışı
• Kabızlık, mide bulantısı veya kusma